Yeni estetik dəyərlər: funksiyadan emosiyaya
Dizayn dünyası uzun illər boyu “funksiya hər şeydən önəmlidir” prinsipi üzərində qurulurdu. Bir mebel yalnız rahat oturmaq üçündür, bir lampa yalnız işıq vermək üçündür, divar yalnız məkanı ayırmaq üçündür. Ancaq zaman dəyişir, insanın ehtiyacları da onunla birlikdə formalaşır. Artıq biz yalnız funksionallıq axtarmırıq – biz hiss axtarırıq. Məkan bizə toxunsun, bizi eşitsin, ruhumuzu sakitləşdirsin. Yeni estetik dəyərlər burada doğulur: funksiyadan emosiyaya keçid.
Dizaynın emosional tərəfi
İnteryer artıq yalnız vizual uyğunlaşma deyil, psixoloji təcrübədir. Bir otağa daxil olduğunuz an gözləriniz rənglərlə, toxumalarla və işıqla danışır. Məsələn:
-
Yumşaq, kətan və pambıq teksturalar rahatlıq hissi yaradır.
-
Taxta və daş kimi təbii materiallar təhlükəsizlik və sabitlik hissini gücləndirir.
-
Səssiz tonlar və yüngül kölgələr zehni sakitləşdirir.
Dizaynın məqsədi artıq “gözəl görünməsi” deyil — daxili sakitlik yaratmasıdır.
Formanın deyil, hissin mükəmməlliyi
Köhnə estetikada “ideal forma” var idi. Simmetriya, düz xətlər, dəqiq nisbətlər… Yeni estetikada isə mükəmməllik hisslə ölçülür. Bir obyekt simmetrik olmasa belə, o, toxunuşda xoş hiss yaradırsa, onun dəyəri artmış sayılır.
-
Yumşaq kənarlar
-
Axıcı, dairəvi formalar
-
Təbii nəticə və qeyri-bərabərlik
Bunlar artıq məkanın insanla zərif dialoqudur.
Məkanın emosional ssenarisi
Hər məkanın öz “hekayəsi” olmalıdır. Artıq interyer dizaynında ssenari yazmaq anlayışı var. Ev yalnız ev deyil — ruh üçün səhnədir.
Məsələn:
-
Səhər gün işığının yumşaq şəkildə süzülməsi ilə oyanış ritmi
-
Günün ortasında neytral fonda fokuslanma və iş məhsuldarlığı
-
Axşam isti işıq və toxumalı plaşlarla bədən və zehinin yavaşlaması
Yəni məkan bizə günün hansı hissəsində necə hiss etməli olduğumuzu pıçıltı ilə izah edir.
Əşyaların mənası
Yeni estetik dəyərlər hər bir əşyanın arxasında hekayə axtarır. Artıq məqsəd evə çox şey yığmaq deyil. Əksinə — az, amma mənalı.
-
Səyahətdən gətirilən balaca daş
-
Əlinlə hazırladığın bir şamdan
-
Nənənin saxladığı köhnə güzgü
Bu obyektlər emosional dəyər yaradır və məkanı şəxsiyyətlə doldurur.
Nəticə: Estetika artıq hissdir
Yeni dövr dizaynı yalnız göz üçün deyil, ruh üçündür. O:
✔ toxunur
✔ danışır
✔ nəfəs alır
✔ hiss etdirir
Çünki insan üçün ən böyük lüks — emosional rahatlıqdır.